Aby prawidłowo obliczyć zasiłek i wynagrodzenie chorobowe, a także zasiłek opiekuńczy, macierzyński, wypadkowy lub świadczenie rehabilitacyjne, niezbędna jest:
- dogłębna znajomość ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (zwanej dalej: ustawą zasiłkową) oraz
- umiejętność odpowiedniej interpretacji przepisów przywołanego wyżej aktu prawnego.
Sprawdź unikalny i praktyczny kalkulator świadczeń chorobowych
Kluczowa jest właściwa podstawa (baza obliczeniowa)
Zgodnie z art. 36 ustawy zasiłkowej, do podstawy świadczeń chorobowych wliczamy, otrzymane od pracodawcy w okresie nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego, wynagrodzenie pomniejszone o składki społeczne finansowane przez pracownika, osiągnięte za:
- 12 miesięcy poprzedzających miesiąc nabycia prawa do świadczenia chorobowego lub
- pełne miesiące kalendarzowe zatrudnienia, gdy trwało ono krócej niż 12 miesięcy.
Na mocy przytoczonego przepisu, do ustalenia podstawy „chorobowej”, pracodawca powinien przyjąć wynagrodzenie uzyskane przez pracownika za konkretne miesiące poprzedzające miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy, a nie wypłacone w tych miesiącach.
Poniższa tabela prezentuje, jakie elementy płacy wlicza się do podstawy wymiaru świadczeń chorobowych, a jakie nie.
| Składniki wchodzące do podstawy świadczeń chorobowych | Składniki podlegające wyłączeniu z podstawy wymiaru świadczeń chorobowych |
| Ozusowane składniki wynagrodzenia, pomniejszane za okresy pobierania świadczeń chorobowych (np. wynagrodzenie zasadnicze, premie regulaminowe zmniejszane za czas niedyspozycji zdrowotnej, wynagrodzenie za nadgodziny, dodatki za pracę w nocy, wynagrodzenie urlopowe).W razie braku w umowie o pracę lub wewnątrzzakładowych przepisach płacowych postanowień o zachowywaniu prawa do danego składnika pensji za dni pobierania świadczeń chorobowych uznaje się, że nie jest on należny za te dni i należy włączać go do podstawy wymiaru tych świadczeń (pod warunkiem, że w istocie nie jest on wypłacany za okresy nieobecności w pracy). Jeżeli jednak, mimo braku odpowiednich postanowień w przepisach płacowych lub umowach o pracę, pracodawca udokumentuje, że dany składnik wynagrodzenia jest pracownikowi wypłacany za okres pobierania zasiłku, składnika tego nie uwzględnia się w podstawie „chorobówki” (por. pkt 292 komentarza ZUS do ustawy zasiłkowej).
|
Składniki niestanowiące podstawy wymiaru składki chorobowej (np. ekwiwalent za pranie odzieży roboczej)
|
| Składniki pensji, do których zgodnie z postanowieniami układów zbiorowych pracy lub przepisami o wynagradzaniu pracownik zachowuje prawo w okresie niezdolności do pracy i które są wypłacane za okresy pobierania świadczeń chorobowych (np. nagrody i premie niepomniejszane za czas absencji chorobowej)
|
|
| Składniki, na których przyznanie i wypłatę nieobecność uprawniająca do świadczenia chorobowego nie ma żadnego wpływu (mimo pobierania zasiłku pracownik dany składnik wynagrodzenia otrzymuje), np. jednorazowe zasiłki na zagospodarowanie, wartość szczepień ochronnych pracowników, finansowanych przez pracodawcę
|
|
| Elementy płacy nieuzależnione bezpośrednio od indywidualnego wkładu pracy pracownika, ale od wyników grupy pracowników lub całego zakładu pracy, wypłacane bez względu na nieobecność w pracy, jeżeli wypłata jest dokonywana zarówno za okres wykonywania pracy, jak i za okres otrzymywania świadczenia z ubezpieczenia społecznego (np. prowizje wypłacane wszystkim w tej samej wysokości po uzyskaniu przez całą firmę wyznaczonego progu rentowności)
|
|
| Składniki przysługujące w myśl umowy o pracę lub aktu wewnątrzzakładowego, tylko do określonego terminu (dotyczy to podstawy wymiaru świadczenia chorobowego należnego za okres po tym terminie), np. dodatek funkcyjny należny tylko do określonego terminu
|
Wysokość świadczeń chorobowych
Wysokość świadczeń chorobowych wynosi:
-
- 80% podstawy wymiaru;
- 100% podstawy wymiaru, jeżeli niezdolność do pracy:
- przypada na okres ciąży,
- powstała wskutek poddania się niezbędnym badaniom lekarskim przewidzianym dla kandydatów na dawców komórek tkanek i narządów lub poddania się zabiegowi pobrania komórek, tkanek i narządów,
- powstała wskutek wypadku w drodze do pracy lub z pracy.
100% podstawy wymiaru wynosi także zasiłek chorobowy za okres niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową.
Jeżeli niezdolność do pracy wynika z późniejszych następstw zaistniałych w stanie zdrowia w związku z wcześniej stwierdzonym wypadkiem w drodze do pracy lub z pracy, zasiłek chorobowy przysługuje w wysokości 100% podstawy wymiaru. Związek tej niezdolności do pracy z wypadkiem w drodze do pracy lub z pracy powinien zostać stwierdzony przez lekarza zaświadczeniem lekarskim wystawionym na zwykłym druku.
Jeśli występują okoliczności uprawniające do zasiłku chorobowego w wysokości 100% podstawy wymiaru, a zasiłek przysługuje z więcej niż jednego tytułu, zasiłek chorobowy przysługuje w tej wysokości z każdego z tych tytułów.
Polecamy: Komentarz do ustawy zasiłkowej po zmianach z 2022 r.
5 etapów wyliczeń
Wyliczanie świadczeń chorobowych można zasadniczo podzielić na następujące etapy:
- ustalenie podstawy świadczenia z poszczególnych miesięcy;
- podzielenie sumy podstaw przez liczbę miesięcy, które uwzględniono przy obliczaniu świadczenia chorobowego;
- podzielenie skalkulowanej w powyższy sposób kwoty przez 30 (niezależnie od liczby dni w miesiącu);
- pomnożenie otrzymanego wyniku (zaokrąglonego do 2 miejsc po przecinku) przez odpowiednią stawkę procentową świadczenia;
- pomnożenie wyliczonej w punkcie 4 dniówki przez liczbę dni, za które należne jest świadczenie chorobowe.
Praktyczny kalkulator
Z uwagi na fakt, iż wyliczenia zasiłku lub wynagrodzenia chorobowego bywają nierzadko skomplikowane i problematyczne, warto przy ich dokonywaniu wspomagać się praktycznym kalkulatorem, który poprowadzi krok po kroku przez niezbędne kalkulacje i pomoże ustrzec się błędów skutkujących kłopotliwymi korektami:
Kalkulator Online – Wyliczanie świadczeń chorobowych
Jak obliczać wynagrodzenie za chorobę oraz zasiłek chorobowy, opiekuńczy, wypadkowy i macierzyński?
➪ Kliknij i Sprawdź
Przykład
Pracownik zatrudniony na cały etat ma wypłacane co miesiąc stałe wynagrodzenie zasadnicze w wysokości 3900 zł brutto oraz zmienne premie regulaminowe, pomniejszane w sposób proporcjonalny za każdy dzień pobierania świadczeń chorobowych. W kwietniu 2022 r. chorował on przez 4 dni robocze. Biorąc pod uwagę fakt, iż premia za kwiecień wyniosła 490,91 zł (po pomniejszeniu o składki ZUS), uzupełnienie kwietniowej pensji uwzględnianej w podstawie świadczeń chorobowych powinno wyglądać jak niżej:
- (3900 zł stałej pensji – 13,71% x 3900 zł) + (490,91 zł : 16 dni pracy) x 20 dni nominalnie do przepracowania w kwietniu) = 3365,31 zł + 613,6 zł = 3978,91 zł.
Pracownik po raz kolejny chorował w sierpniu 2022 r. przez 3 dni. Podstawę wymiaru przysługującego z tego tytułu wynagrodzenia chorobowego stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres od sierpnia 2021 r. do lipca 2022 r., które po pomniejszeniu o składki na ubezpieczenie społeczne wyniosło 3.951,33 zł. W opisanych okolicznościach należność za sierpniową niedyspozycję zdrowotną powinna wynieść 316,11 zł, zgodnie z wyliczeniem:
- 3.951,33 zł : 30 = 131,71 zł × 80% = 105,37 zł (stawka dzienna),
- 105,37 zł × 3 dni choroby = 316,11 zł
